Uzay

Her yıldız karadeliğe dönüşemez.
Sadece 1000′de 1′inin kütlesi yeterli büyüklüktedir. Karadelikler bilim kurgunun efsanevi kozmik elektrikli süpürgeleri değildir. Kendi halinde ki gezegenleri öylece silip süpürmezler. Sizin karadeliğe gitmeniz gerekir. Giderseniz de göreceğiniz son şey o olabilir.

Karadelikler Nasıl Oluşur ?
Kütleleri büyük olan dev yıldızlar nükleer yakıtlarını tüketince sıcaklıklarını kendi çekim kuvvetlerine karşı koyacak derecede koruyamazlar. En büyük yıldızlar karanlıkta sönüp kaybolur, geriye sadece çekim kuvvetleri kalır. Yıldızın kendisi büzülüp uzayın karanlığından bile daha karanlık bir hal alır.

Karadeliklerin Çekim Gücü
Olaya en basitten başlayarak bütüne ulaşalım. İstanbul’u düşünelim hergün karşımıza yeni birşeyler çıkar ama bir şey hiç değişmez, yerçekimi. 4 buçuk milyar yıldır Dünya’nın yerçekimi değişmedi. Peki ya onu değiştirebilseydik. Yer çekimi Einstein’ın ortaya koyduğu üzere uzay-zamanın bükülmesinden ibarettir. Uzay sonsuza kadar genişleyebilir, büzülebilir, bükülebilir. Dünya’nın büyüklüğü veya özkütlesi biraz farklı olsaydı, yerçekimide değişirdi. Sonsuz bir ihtimaller silsilesi var.İstanbulluların 1 G olarak ölçülen Dünya’nın yerçekimi ile araları gayet iyi. İstiklal caddesinde yerçekimini devre dışı bıraktığımızı varsayalım. Hareket halinde olan insanlar ve cisimler havalanır.

Peki yerçekimi 8 veya 9 G’ye çıkarırsak. Tam hızda dönüş yapan bir savaş uçağı pilotunun hissediceği kuvvet yaklaşık olarak bu. Birkaç dakika size birşey olmaz ama rahatta edemezsiniz.


Karadelikler Nasıl Gözlemlenir ?

Aşağıdaki mavi yıldızın yanında, keşfedilen ilk karadelik Cygnus-X1 var. Ama şuan görünmüyor. Peki böylesine karanlık ve uzaktaki bir şeyi nasıl bulduk ?

Buna başka bir ışık türüyle baktık. X ışınlarıyla.

X ışınları kullanarak baktığımızda mavi yıldız görünmüyor. Çünkü yüzey sıcaklığı 30 bin derece. Ama karadeliğin dışındaki gaz çemberi x ışınlarıyla gözlemlendiğinde 100 milyon santigrat dereceydi.

Büyük mavi yıldızın hortumlanan atmosferi giderek büyüyen yanan bir disk olmuştur. Buda dönerek nihayetinde karadeliğe dönüşür. Yoğun çekim gücü mavi yıldızın gazını bir ölüm spiraline doğru çeker. Gaz uzay-zaman sınırlarını aşarak görünmez olur.

En Yakın Karadelik Nerede ?

Düzinelerce galaksinin merkezleri incelendiklerinde, her seferinde bir süper kütleli karadelik bulundu. Bizim galaksimizde bir istisna oluşturmuyor.

Galaksimizin merkezine en yakın yıldızlar saatte 40 milyon km’den daha hızlı hareket eder. Onları bu hızda hareket ettiren ney peki? Tek mantıklı açıklaması merkezde 4 milyon Güneş kütlesine sahip birşey olmasıdır. 4 milyon güneşin kör edici ışığı nerede peki? Göremediğimize göre bir karadeliğin içine hapsolmuş demektir. Dünya yeterince uzakta olduğu için güvende. Ama öteki gezgenler bu kadar şanslı olmayabilir.

Karadeliğin İçinde Ne Var ?

Bilimin henüz keşfetmediği bir yerden bahsediyoruz. Karadeliğin merkezinde henüz keşfedilmemiş fizik kuralları var olabilir. Bir karadeliğin içinden sağ çıkarsanız, evrenimizde başka bir yer yada zamanda ortaya çıkabilirsiniz. Einstein görelilik kuramının ilk emrinide alt etmiş olursunuz. Işıktan hızlı gitmeyeceksin. Uzayda hiçbirşey ışıktan hızlı hareket edemez ama uzay boşluk demek değildir. Uzay esneyebilir, bükülebilir, deforme olabilir. Böyle olunca zamanda deforme olur. Einstein uzay ve zamanın aynı şeyin iki farklı yönü olduğunu keşfetti. Uzay-Zaman.

Uzay-zamanın yapısıda sizi her yere, her hızda götürmek için deforme olabilir. Karadeliklerin evrenimizin geçitleri olması bu yüzden mümkün. Bu galaksiler arası metro sisteminde uzay-zamanın en uzak noktalarına kadar gidebilirsiniz. Yada daha hayret verici bir yere ulaşırsınız.

Kendimizi bambaşka bir evrende bulabiliriz.Ama o evren bizim evrenimizin sadece küçük bir parçası olan karadeliğin içine nasıl sığar? Bir karadelik olağanüstü çekim gücüyle içindeki bütün bir evrenin uzayını bükebilir.


Dünya’nın yer çekimi bize yük gibi gelebilir. Ama sönmüş bir yıldızın içinde olanla kıyasla çok zayıftır. Bildiğimiz kadarıyla bir dev yıldız sönüp karadeliğe dönüşünce merkezindeki aşırı özkütle ve basınç, evrenimizin doğumuna yol açan büyük patlamaya benzer bir etki yaratır. Karadelik içindeki bir evreninde kendi karadelikleri oluşabilir ve onlardan da başka evrenlere geçilebilir. Belki bizim evrenimizde böyle oluşmuştur.